तुमचो कोंकणी भाशा मंडळावेलो मोग आनीक वाडूं
1962 वर्सा कोंकणी भाशा मंडळाची स्थापणूक करपी संस्थापक अध्यक्ष भौ पेद्रू कुर्रय आफोन्स आनी संस्थापक वांगड्याचें द्रश्टेपण कितलें मोलाचें तें कोंकणी भाशा मंडळाच्या वावराच्या उगडासपटींची पानां चाळटना चांटे पावलाक जाणवतात.
कोंकणी भाशा मंडळाचें अध्यक्षपद आयज मेरेन 16 जाणांनी भुशयलां. भुशयलां म्हणचें परस वटयलां म्हणप चड सांयुक्तीक जातलें. प्रत्येक अध्यक्षान आपल्या कार्यकाळांत मंडळाक व्हडपण दिवपाचें आनी उत्कर्शाक व्हरपाचें काम जाणीव पुर्वक आनी निश्ठेन केलां. 50व्या वर्सा मिरोवपाच्या वेळार हें अध्यक्षपद म्हाका भुशोवपाक मेळ्ळें. दिवली परजळटना आमी फकत वातयेकूच तोखेतात. पूण खरें जळटा तें तेल. आयज हांव जरी मिरयतां आसलों तरी खरें काम करतात ते कोंकणीचे वावुरपी. मंडळाच्यो कार्यावळी, घरचो समारंभ जाल्ले वरी ते वावुरतात. देखून एक हजारालागीं सर्तक आशिल्ली शणै गोंयबाब कथामाळ कार्यावळ गोंयच्या बाराय म्हालांनी फकत दोन दिसां भितर आयोजीत करपाचें धाडस आमी करूंक शकतात. कोंकणी भाशा मंडळाच्या आतांच्या वावुरपी समितीच्या वांगड्यांची सरासरी पिराय 30 ते 40 वर्सां आसतली. देखून पन्नास वर्सां हुपिल्लें कोंकणी भाशा मंडळ तरणें जावन वावर करता.
कोंकणी भाशा मंडळ ही कोंकणी चळवळींतली म्हालगडी संस्था. आपल्या बायलेचें भांगर घाणांक दवरून रीण काडून मंडळाची गरज करपी म्हालगड्यांची आमकां परंपरा आसा. हे परंपरेचो मान राखून आयची समिती वावुरता.
कोंकणी भाशा मंडळ शिक्षणीक, सामाजीक, सांस्कृतीक, साहित्यीक अश्या साबार मळार वावुरता. कोंकणी शिक्षणाच्या मळार मंडळाचें काम चड आनी व्हड. अभ्यासक्रम तयार करपा पासून ते पुस्तकां निर्मुवपाचें काम मंडळान केलां. शिक्षण सनद सारके उपक्रम चालीक लावन शिक्षकांक मार्गदर्शन केलां. ही परंपरा आयज मेरेन चलत आसा. गेल्या वर्सा मंडळान कोंकणी व्याकरणाच्या पुस्तकाची तिसरी आवृत्ती उजवाडायल्या. पुर्व प्राथमीक शाळां खातीर अभ्यासक्रम आंखून सरकारा कडेन पावयला. हे वर्सा इंग्लीश – कोंकणी चित्रबोध आमी तयार केला. अपरी, बालवर्ग 1 आनी बालवर्ग 2 खातीर रंगीत पुस्तकां तयार केल्यांत. हेच वर्गांनी लागपी तकटे तयार केल्यात.
उत्सवी कार्यावळी वांगडाच भरीव कामाचेर भर दिवपाचें ह्या समितीन थारायलां. राजभास संचालनालयान नागरी सेवेंतल्या कर्मचाऱ्यां खातीर कोंकणी प्रशिक्षण दिवपाक सुरू केलां. साश्ट म्हलांत हे वर्सा कोंकणी भाशा मंडळान तांकां पालव दिवन नागरी सेवेंतल्या कर्मचाऱ्यांक कोंकणीचें प्रशिक्षण दिलें. नॅशनल बूक ट्रस्टाचो पालव घेवन मंडळान भाशांतराची कार्यशाळा घडोवन हाडली आनी भाशांतरीत पुस्तकां आमी उजवाडावपाचे आसात. कोंकणी चळवळीचो इतिहास बरोवपाचो मंडळाचे यत्न आसतले. व्याकरण, शुध्दलेखन, सुत्रसंचालन, बाल साहित्य सारक्या विशयांचेर कार्यशाळांचे आयोजन मंडळ करता.
साहित्य उपासना, मनोहरराय सरदेसाय व्याख्यान, विजयाबाय सरमळकार व्याख्यान, चित्रंगी, शणै गोंयबाब कथामाळ, राधा मुकूंद नायक वक्तृत्व सर्त, गोवा युवा महोत्सव, अरुण सिंगबाळ प्रस्नमाची सारकेल्यो कार्यावळी, बायलां, भुरगीं, तरणाटे, साहित्यीक ह्या समाजांतल्या सगळ्या थरावेल्या लोकां खातीर मंडळ राबयता. तेंवूय लोकाश्रयाचेर. कोंकणी भाशा मंडळाक सरकारी अनुदान मेळना. घडये गोंयकारपणा आड घेतिल्ल्या सरकाराच्या प्रत्येक निर्णया आड मंडळान आवाज उठयत, विरोधकाची भुमिका घेतिल्ल्यान आसत. सरकार कोंकणी भाशा मंडळाक आपलो दुस्मानूच मानत आयला. पुणून सरकारान करपाच्यो कितल्योश्योच गजाली मंडळान आपल्या भुजार घेवन केल्यात. बरो इश्ट जावनूच सरकाराक चुको दाखोवन दिल्यात.
गोंय मुक्ती उपरांत गोंयच्या सांस्कृतीक मळावेलो एकचार वाडीक लावपाचो वावर नेटान फुडें व्हरपी एकमेव सांस्कृतीक चळवळ म्हणल्यार कोंकणी चळवळ. कोंकणी चळवळीचो वडारुख गोंयभर शेकानशेक पातळ्ळा. कांय सुवार्थी लोक ह्या म्हारुखाच्या मुळाकडेन उजो घालून हो म्हारूख मारून उडोवपाचो यत्न करतात. पुणून सभाग्यांक सांगन दिसता वडा रुखाक एकूच मूळ नासता. एक पारंबी जमनीक तेंकता तेन्ना ती जमनींत वचून आनीक एक मूळ तयार जाता. कोंकणी चळवळीक युवा कार्यकर्त्यांचो तेंको मेळत आसा आनी कोंकणी चळवळ वाडत आसा.
हालींसाराक कोंकणी चळवळींत जुंवी तयार जाल्यांत. दुस्वासाच्या उदकान ह्या जुंव्यांक रेवाडो घाला. सात जुंव्यांची सोबीत मुंबय करपी गोंयकार रामा कामोती सारखें काम करपाचें आव्हान सध्या कोंकणी भाशा मंडळा मुखार आसा. कोंकणी मनशांचे संघठन ही मुखेल जापसालदारकी मंडळान घेतल्या. कोंकणी खातीर वावुरपी लोकांक एकठांय हाडपाच्या हेतान मंडळान काणकोण, सांगें, केपें म्हलांनी मेळावे घडोवन हाडले. म्हाल पांवड्यार आमच्यो संलग्न संस्था बळकट करून वावर करपाचोय आमचो हावेस आसा. ते नदरेन शणै गोंयबाब कथामाळेच्या आयोजनांत आमी थळाव्या संस्थांचो आदार घेवन काम सुरू केलां. मंडळाच्या साबार कार्यावळींनी वेगळ्या वेगळ्या संस्थांचो जोडपालव घेवन मंडळ मुखार वता.
कोंकणी परस स्वताची इमेज व्हड असो समज कांय वावुरप्यां मदीं तयार जाला. पुणून आमी एक विसरूंक फावना. जाची सावली शरिराच्या आकारा परस व्हड ताचो कार्यसुर्या अस्तमते कडेन पाविल्लो आसता. जाका आपली सावली पायां कडेन दवरून वावरूंक कळटा ताचोच कार्य सुर्या माथ्यार तळपता.
कोंकणी चळवळींतले कांय लोक चळवळीक मरगळ आयिल्ल्याचें उलयतात. प्रत्येकटो स्वार्थी जाला अशें म्हणटात. पुणून हांव हाका पुरायपणान तेंको दिना. वेल्यान हांव म्हणन सत्तरी, पेडण्यां, दिवचले सारक्या गोंयच्या आनीकय म्हालांत कोंकणीचें काम पयलीं परसय नेटान चल्लां आनी कांय वाठारांत ही मरगळ आसली तरी ती आमी शिशीरांतली पानगळ अशें धरतात. आमी निरशेनासतना येतल्या वसंताच्या येवकाराची तयारी करतात. एका राजान आपल्या मंत्रीमंडळाक सांगलें, म्हाका असो एक सुविचार दियात जो म्हाका बरें-वायट, सुख - दुख्खाच्या वेळार वाचल्यार मार्ग दाखयतलो. ते प्रमाण मंत्रीमंडळान एक सुविचार कागदार बरोवन घडी करून दिलो आनी सांगलें जेन्ना गरज लागता तेन्नाच उगडून वाच. कांय वर्सांनी हो राजा दुसरे राजान घाल्ल्या घुरयेंत हारलो. निरशेवन गेल्ल्या राजाक सुविचाराची याद जाली. मुदयेंतल्या कप्येंत घाल्लो सुविचार त्या राजान वाचलो. तातूंत बरयल्लें, “होवूय काळ वतलो”. राजान परत सैन्य एकठांय करून आपलें राज्य परत मेळयलें. आमचेरूय जेन्ना नसते आरोप जावन आमकां निरशेणी येता तेन्ना आमीय मनाक समजायतात, “होवूय काळ वतलो” आनी जें उजू आसा तेंच करपाचो यत्न करतात.
कोंकणी भाशा मंडळ कोणाचेंच बेंस न्ही. दोन हजारालागीं सभासदत्व आशिल्ली कोंकणी भाशा मंडळ, गोंय ही गोंयची एकमेव सामाजीक संस्था. हें सभासदत्व तीन हजारांचेर व्हरपाचो आमचो हावेस आसा.
कोंकणींतल्यान डी. एड्. सुरू करपाक सरकारान मंडळाक मान्यताय दिल्या. पुणून भोपाळच्यान मान्यताय येवन डी. एड्. सुरू जाता मेरेन एक वर्स उलगतलें. सद्याक डी. एड्. चो अभ्यासक्रम मंडळ तयार करता. कोंकणी भाशा मंडळाचें प्रतिश्ठेचें रवीन्द्र केळेकार ज्ञानमंदीर सद्याक कोंकणी भवनांत आकार घेत आसा. सुवातीची अडचण मंडळाक आसा. आमकां जमीन संपादन करून दिवचे खातीर आमी सरकारा कडेन मागलां. रवीन्द्र केळेकार ज्ञानमंदीराची प्रशस्त इमारत बांदपाचें काम ते उपरांतच सुरू जातलें.
कोंकणी भाशा मंडळाचो हावेस मळब वेंगावपाचो. जाय तें तुमचें बळगें आनी सहकार्य. तुमचो कोंकणी भाशा मंडळावेलो मोग असोच आसूं आनी तो वाडूं म्हुणून तुमचें लागीं मागतां.
जय गोंय !!! जय कोंकणी !!!
अन्वेषा सिंगबाळ,
अध्यक्ष